03 - THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN HOẠT ĐỘNG NHƯ THẾ NÀO? (HOSE, HNX, UPCoM)

Tìm hiểu cách thị trường chứng khoán Việt Nam hoạt động, phân biệt HOSE, HNX và UPCoM dành cho người mới bắt đầu.

 1. Thị trường chứng khoán là gì?

Thị trường chứng khoán là nơi mua bán các loại chứng khoán như cổ phiếu, trái phiếu, chứng quyền… giữa người mua và người bán. Đây là kênh dẫn vốn quan trọng giữa doanh nghiệp và nhà đầu tư.

Ví dụ: Doanh nghiệp cần vốn → Phát hành cổ phiếu → Nhà đầu tư mua cổ phiếu → Doanh nghiệp nhận vốn, nhà đầu tư trở thành cổ đông.

2. Thị trường chứng khoán Việt Nam gồm những sàn nào?

Tại Việt Nam, thị trường chứng khoán bao gồm 3 sàn giao dịch chính:

Tên sàn

Viết tắt

Địa điểm

Vai trò

Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM

HOSE

TP.HCM

Sàn lớn nhất, niêm yết công ty top đầu

Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội

HNX

Hà Nội

Giao dịch cổ phiếu vừa và nhỏ, trái phiếu, phái sinh

Hệ thống giao dịch UPCoM

UPCoM

Toàn quốc

Dành cho công ty đại chúng chưa niêm yết chính thức

3. Cách thị trường chứng khoán hoạt động hàng ngày

Thị trường hoạt động từ thứ 2 đến thứ 6 (trừ ngày lễ), theo khung giờ:

Phiên sáng: 9h00 – 11h30

Phiên chiều: 13h00 – 15h00

Giao dịch chia làm 3 giai đoạn:

• ATO (At The Open): Lệnh mở cửa

• LO (Limit Order): Lệnh giới hạn – khớp theo giá đặt

• ATC (At The Close): Lệnh đóng cửa

4. Phân biệt HOSE, HNX và UPCoM

HOSE – Sàn TP.HCM

• Yêu cầu niêm yết cao: vốn điều lệ tối thiểu 120 tỷ, lợi nhuận 2 năm liên tiếp

• Công ty lớn: VNM, FPT, VCB, MWG

• Giao dịch khớp lệnh liên tục và lệnh ATC

HNX – Sàn Hà Nội

• Quy mô nhỏ hơn HOSE

• Niêm yết các doanh nghiệp vừa

• Cung cấp sản phẩm phái sinh (VN30F, chỉ số hợp đồng tương lai)

UPCoM – Thị trường chưa niêm yết

• Dành cho công ty đại chúng chưa đủ điều kiện lên sàn HOSE/HNX

• Rủi ro cao hơn do công bố thông tin hạn chế

• Ví dụ: GEX, VGT trước khi chuyển lên HNX/HOSE

5. Ai tham gia thị trường chứng khoán?

• Cá nhân (nhà đầu tư F0): Sinh viên, nhân viên văn phòng, nội trợ...

• Tổ chức trong nước: Quỹ đầu tư, công ty chứng khoán

• Tổ chức nước ngoài: Quỹ ETF, công ty quản lý quỹ nước ngoài

📌 Mọi cá nhân đều cần mở tài khoản chứng khoán tại các công ty như VPS, SSI, TCBS để tham gia thị trường.

6. Những loại lệnh giao dịch phổ biến

ATO: Lệnh mở cửa, HOSE

ATC: Lệnh đóng cửa, HOSE, HNX

LO: Lệnh giới hạn, Tất cả sàn

MP: Lệnh thị trường, HNX

MTL, MOK, MAK: Lệnh điều kiện. HNX

7. Các chỉ số chính trong thị trường

• VN-Index: Chỉ số toàn sàn HOSE

• HNX-Index: Chỉ số sàn Hà Nội

• VN30: 30 cổ phiếu vốn hóa lớn nhất sàn HOSE

• UPCoM-Index: Chỉ số toàn sàn UPCoM

Các chỉ số này thể hiện xu hướng tăng/giảm của thị trường mỗi ngày.

8. Nhà đầu tư kiếm lời như thế nào?

• Lãi vốn (capital gain): Mua thấp – bán cao

• Cổ tức: Doanh nghiệp chia lợi nhuận bằng tiền hoặc cổ phiếu

• Cổ phiếu thưởng: Khi công ty tăng vốn điều lệ

9. Những rủi ro khi tham gia thị trường

• Rủi ro thị trường: Chịu ảnh hưởng từ kinh tế vĩ mô, tin tức

• Rủi ro doanh nghiệp: Sai sót trong quản trị, báo cáo tài chính kém

• Rủi ro tâm lý: “FOMO”, “Bán tháo” khiến thua lỗ

💡 Giải pháp: Đầu tư dài hạn, đọc kỹ thông tin công bố, học phân tích cơ bản.

10. Các trang tra cứu chứng khoán uy tín

• CafeF.vn

• Vietstock.vn

• VnDirect

• SSI iBoard

• TradingView

Thị trường chứng khoán Việt Nam hoạt động một cách minh bạch, có quy định rõ ràng, và là kênh huy động vốn hiệu quả cho doanh nghiệp. Ba sàn HOSE, HNX, UPCoM – tuy khác biệt về quy mô và tiêu chí niêm yết – đều cung cấp cơ hội đầu tư tiềm năng cho mọi người.

Nếu bạn là người mới, hãy bắt đầu từ kiến thức cơ bản, mở tài khoản tại công ty uy tín như VPS, và theo dõi thị trường mỗi ngày để dần tích lũy kinh nghiệm.

CTA – Hành động ngay hôm nay

🔰 Bạn đã hiểu thị trường hoạt động ra sao. Bước tiếp theo là:

• ✅ Mở tài khoản giao dịch tại VPS hoặc SSI

• ✅ Tập quan sát bảng giá – học cách đặt lệnh

• ✅ Bắt đầu từ nhỏ – rèn kỹ năng, tích lũy niềm tin